Zimna plama na północnym Atlantyku – implikacje dla klimatu Europy

W ostatnich latach naukowcy zaobserwowali na północnym Atlantyku zjawisko określane jako "zimna plama" – obszar, w którym temperatura wody jest niższa niż w otaczających rejonach. To ochłodzenie jest nietypowe, zwłaszcza w kontekście globalnego ocieplenia, które prowadzi do wzrostu temperatur oceanów na całym świecie.

Przyczyny powstawania "zimnej plamy"

Jednym z głównych czynników wpływających na powstanie "zimnej plamy" jest osłabienie Atlantyckiej Południkowej Cyrkulacji Wymiennej (AMOC), w skład której wchodzi m.in. Prąd Zatokowy (Golfsztrom). AMOC odpowiada za transport ciepłej wody z tropików na północny Atlantyk, co ma kluczowe znaczenie dla klimatu Europy. Jednakże, w wyniku topnienia lodowców, zwłaszcza na Grenlandii, do oceanu trafia coraz więcej słodkiej wody, co prowadzi do obniżenia zasolenia i osłabienia AMOC.

Dodatkowo, specyficzne warunki atmosferyczne, takie jak interakcje między układami niskiego ciśnienia nad Islandią a wysokiego ciśnienia w pobliżu Azorów, prowadzą do powstawania wiatrów, które sprzyjają dalszemu ochładzaniu tego obszaru oceanu.

Potencjalne skutki dla klimatu Europy

Osłabienie AMOC i związane z tym powstanie "zimnej plamy" mogą mieć istotne konsekwencje dla klimatu Europy. Wbrew wcześniejszym przypuszczeniom, że osłabienie tego prądu może prowadzić do ochłodzenia klimatu w północnej Europie, obecne badania sugerują, że skutki mogą być bardziej złożone. Możliwe jest zwiększenie częstotliwości fal upałów, dłuższych okresów suszy oraz występowanie silniejszych burz. Te ekstremalne zjawiska pogodowe mogą negatywnie wpłynąć na rolnictwo, gospodarkę wodną oraz infrastrukturę w krajach europejskich.

Ponadto, zmiany w cyrkulacji oceanicznej mogą prowadzić do podniesienia poziomu mórz, co stanowi dodatkowe zagrożenie dla nadmorskich regionów Europy. Osłabienie AMOC wpływa również na zdolność oceanu do pochłaniania dwutlenku węgla, co może przyspieszyć proces ocieplania się klimatu.

"Zimna plama" na północnym Atlantyku jest sygnałem poważnych zmian zachodzących w systemie klimatycznym naszej planety. Osłabienie Atlantyckiej Południkowej Cyrkulacji Wymiennej, spowodowane m.in. topnieniem lodowców i napływem słodkiej wody, może prowadzić do szeregu niekorzystnych zjawisk pogodowych w Europie. Monitorowanie i badanie tego zjawiska jest kluczowe dla zrozumienia przyszłych zmian klimatycznych i przygotowania się na ich potencjalne skutki.

Źródło: https://www.realclimate.org/index.php/archives/2025/01/the-amoc-is-slowing-its-stable-its-slowing-no-yes/

Joanna Wnuk