Rdzenie lodowe – klimatyczny wehikuł czasu

Rdzenie lodowe to prawdziwa skarbnica wiedzy o klimacie na Ziemi. To jak wehikuł czasu pozwalający cofnąć się nawet o … 2,7 mln lat. W tym czasie naprzemiennie pojawiały się zlodowacenia i ocieplenia klimatu, na Ziemi królowały wielkie ssaki i wykształcały się główne rasy ludzkie. Zatem owa podróż w czasie może być naprawdę fascynująca.

Przez miliony lat skalne podłoża Antarktydy i Grenlandii pokrywały kolejne warstwy śniegu. Ten osiadał i przygniatany był kolejną warstwą częściową topniejąc i znowu zamarzając. W ten sposób tworzyła się lodowa pokrywa, z każdym rokiem coraz grubsza. Pęcherzyki powietrza uwięzione w lodzie umożliwiają odtworzenie koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze. Rodzaj izotopów pozwala odtworzyć temperaturę w ówczesnym czasie. Do tego mamy pyłki roślin, szczątki organiczne, popiół wulkaniczny, czy przywiany pył. Wszystko to pozwala dokładnie zbadać typ klimatu, rodzaj i natężenie opadów, erupcje wulkaniczne, rodzaje i rozmieszczenie pustyń, występującą florę i faunę, a nawet pożary lasów.

Do 2017 roku rekordowo długi rdzeń lodowy pozwolił naukowcom cofnąć się o 800 tys. lat. Dzięki badaniom poznano, że w tym czasie długie okresy zimna przerywane były krótkimi ociepleniami klimatu. Badacze wysnuli również wnioski, że tak wysokie temperatury letnie w rejonie Grenlandii jak obecnie, panowały ostatnio 120 tys. lat temu. Zaraz potem nastąpiło ostatnie zlodowacenie, które zakończyło się 11 700 tys. lat temu.

Naukowcy bezustannie starają się odnaleźć miejsca, w których ostał się znacznie starszy lód. Tak zwany „niebieski lód”, który zalega w głębokich warstwach lądolodu, zajmuje zaledwie 1 % Antarktydy. W 2015 roku, zespół naukowy Uniwersytetu w Princeton prowadził poszukiwania starego niebieskiego lodu na Allan Hills we wschodniej części Antarktydy. Dowierciwszy się aż do skały, udało się pozyskać rdzeń lodowy liczący 2,7 mln lat. Z badań stężenia dwutlenku węgla w ukrytych w nim pęcherzykach powietrza wynika, że poziom ten wynosił 300 ppm. Dla porównania, obecnie wartość ta wynosi 407 ppm, czyli tyle, ile przed burzliwym okresem zlodowaceń, kiedy to średnia temperatura na Ziemi była wyższa nawet o 5 stopni Celsjusza (www.princeton.edu, 2016/03/14)

Poszukiwania „niebieskiego lodu” będą kontynuowane. Naukowcy chcą cofnąć się co najmniej 5 mln lat, kiedy to warunki klimatyczne przypominały sytuację, do jakiej obecnie zmierza Ziemia.

Zobacz też: Czym jest wir polarny i jaki ma wpływ na pogodę?

 

Źródło:

• https://scienceinpoland.pap.pl/aktualnosci/news%2C79619%2Clod-sprzed-2-mln-lat-mowi-o-dawnym-klimacie-ziemi.html
• https://environment.princeton.edu/news/two-million-year-old-ice-cores-provide-first-direct-observations-of-an-ancient-climate/

 

Joanna Wnuk