Monitoring Flopres w akcji podczas wiosennych ulew. Przypadek z dnia 24.04.25

W czwartek 24 kwietnia 2025 roku południowa Polska znalazła się pod wpływem dynamicznej sytuacji synoptycznej, która doprowadziła do rozwoju silnych burz i intensywnych opadów deszczu. Jednym z obszarów dotkniętych gwałtownym wzrostem przepływów w rzekach była zlewnia Roztoczanki, gdzie system monitoringu hydrologicznego projektu Flopres zarejestrował wyraźne podwyższenie stanów wód.

Tło meteorologiczne

W godzinach popołudniowych w pasie od Dolnego Śląska przez Opolszczyznę, Górny Śląsk po Małopolskę i Podkarpacie doszło do rozwoju burz, którym towarzyszyły intensywne deszcze — miejscami opady przekroczyły ponad 40 mm w czasie krótszym niż godzina. Efektem była gwałtowna odpowiedź hydrologiczna w mniejszych zlewniach górskich i podgórskich.

Sytuację pogodową w tym dniu kształtował płytki układ niżowy przemieszczający się znad Czech na wschód. Towarzyszył mu front okluzji oraz lokalna linia zbieżności wiatru, która wyznaczyła obszary najbardziej intensywnego rozwoju konwekcji. Nad południową Polskę napłynęła chwiejna masa powietrza polarno-morskiego.

Reakcja Roztoczanki — dane z Flopres

W odpowiedzi na intensywne opady z dnia 24 kwietnia, czujniki poziomu wody zlokalizowane na rzece Roztoczanka zarejestrowały gwałtowny wzrost stanu wody. Na wykresie pokazującym dane z jednego z czujników (ac080032) widać, że między godziną 15:00 a 16:00 poziom wody wzrósł skokowo z wartości bliskiej zeru do niemal 0,8 metra, co wskazuje na błyskawiczną reakcję zlewni na opad o charakterze nawalnym. Podobnie wyglądają dane z pozostałych czujników na rzece Roztoczanka. Tak strome narastanie krzywej świadczy o małej retencji powierzchniowej i wysokiej podatności obszaru na przepływy błyskawiczne. Następnie można zaobserwować równie szybki spadek poziomu, co sugeruje krótkotrwały, intensywny epizod opadowy bez długotrwałego zasilania dopływem. Tego typu dane z czujników są kluczowe dla wczesnego ostrzegania i walidacji modeli hydrologicznych w ramach projektów takich jak Flopres.

 

Kontekst regionalny

W podobnym czasie intensywne opady wystąpiły również na północnej Słowacji, gdzie w rejonie Żyliny i Bratysławy doszło do powodzi błyskawicznych, a lokalne rzeki wystąpiły z brzegów. Tak szeroki zasięg konwekcji sugeruje obecność dobrze rozwiniętej struktury burzowej wzdłuż całej południowej flanki niżu.

Wnioski dla projektu Flopres

Epizod z 24.04.2025 potwierdza skuteczność i potrzebę lokalnych systemów wczesnego ostrzegania w małych zlewniach. Dzięki danym z czujników Flopres możliwe było:

• wczesne wykrycie gwałtownego wzrostu stanu wody,
• potwierdzenie lokalnych intensywnych opadów,
• identyfikacja potencjalnych punktów zagrożeń powodzią błyskawiczną.

 

Projekt FLOPRES wykorzystuje nowoczesne czujniki IoT, które są kompaktowe, łatwe w instalacji i nie wymagają ingerencji w istniejącą infrastrukturę hydrotechniczną. Urządzenia te, takie jak wodowskazy MERATCH, deszczomierze, higrometry oraz czujniki wilgotności gleby, montowane są na istniejących obiektach (np. mostach) lub w gruncie, co pozwala na szybkie wdrożenie systemu bez konieczności przeprowadzania kosztownych prac budowlanych.

Dzięki zdalnej transmisji danych i analizie w czasie rzeczywistym, czujniki FLOPRES są praktycznie bezobsługowe, co umożliwia ciągłe monitorowanie zagrożeń powodziowych i szybkie reagowanie na potencjalne niebezpieczeństwa.

Zobacz: Instalacja 92 nowoczesnych urządzeń pomiarowych w Małopolsce w ramach projektu FLOPRES

Autor: Joanna Wnuk

Sfinansowano przez Unię Europejską. Wyrażone opinie i poglądy są wyłącznie poglądami autora (autorów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub CINEA. Ani Unia Europejska, ani organ przyznający finansowanie nie mogą ponosić za nie odpowiedzialności.